A- LÝ THUYẾT
I. KHÁI QUÁT VỀ HÔ HẤP Ở THỰC VẬT.
1. Hô hấp ở thực vật là gì ?
`Hô hấp ở thực vật là quá trình oxi hóa sinh học của của tế bào sống, trong đó các phân tử hữu cơ bị oxi hóa đến CO2 và H2O, đồng thời giải phóng năng lượng và một phần năng lượng đó được tích luỹ trong ATP.
- Thực vật không có cơ quan hô hấp chuyên trách. Hô hấp diễn ra trong mọi cơ quan của cơ thể thực vật, đặc biệt là các cơ quan đang có các hoạt động sinh lí mạnh như hạt đang nảy mầm, hoa và quả đang sinh trưởng.
- Bào quan thực hiện chức năng hô hấp chính là ti thể.
Phương trình tổng quát: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + năng lượng (nhiệt + ATP)
2. Vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật.
- Duy trì nhiệt độ thuận lợi
cho các hoạt động sống của cây.
- Cung cấp năng lượng dưới dạng
ATP cho các hoạt động sống của cây.
- Tạo ra các sản phẩm trung
gian cho các quá trình tổng hợp các chất hữu cơ khác trong cơ thể.
II. CON ĐƯỜNG HÔ HẤP Ở THỰC VẬT.
1. Phân giải kị khí (đường phân và lên men)
- Xảy ra khi rễ bị ngập úng, hạt bị ngâm vào nước, hay cây ở trong điều kiện thiếu oxi.
- Diễn ra ở tế bào chất gồm 2 quá trình:
- Đường phân: Là quá trình phân giải Glucozo đến axit piruvic.
- Lên men: axit piruvic lên men tạo thành rượu etilic và CO2 hoặc tạo thành axit lactic.
- Kết quả: Từ 1 phân tử glucozo qua phân giải kị khí giải phóng 2 phân tử ATP.
2. Phân giải hiếu khí (đường phân và hô hấp hiếu khí)
- Xảy ra mạnh trong các mô, cơ quan đang hoạt động sinh lí mạnh như: hạt đang nẩy mầm, hoa đang nở… khi có đủ oxi.
* Đường phân:
Diễn ra ở tế bào chất.
1 Glucozo → 2 Axit piruvic + 2ATP + 2NADH
* Hô hấp hiếu khí diễn ra trong chất nền của ti thể gồm 2 quá trình:
2 Axit piruvic → 6CO2 + 2ATP + 8NADH + 2FADH2
- Chu trình Crep: diễn ra trong chất nền của ti thể, khi có oxi, axit piruvic từ tế bào chất vào ti thể, chuyển hoá theo chu trình Crep và bị oxi hoá hoàn toàn.
- Chuỗi truyền electron: diễn ra ở màng trong ti thể, hidro tách ra từ axit piruvic trong chu trình Crep được chuyển đến chuỗi truyền electron đến oxi để tạo ra nước.
- Kết quả: Từ 1 phân tử glucozơ qua phân giải hiếu khí giải phóng ra 36 hoặc 38 ATP (tùy tài liệu) và nhiệt lượng
III. HÔ HẤP SÁNG.
- Là quá trình hấp thụ O2 và giải phóng CO2
ở ngoài sáng.
- Điều kiện: cường độ quang hợp cao, CO2 ở
lục lạp cạn kiệt, O2 tích lũy nhiều.
- Ảnh hưởng: Gây lãng phí sản phẩm của quang hợp.
IV. MỐI QUAN HỆ GIỮA HÔ HẤP VỚI QUANG HỢP VÀ MÔI TRƯỜNG
1. MQH giữa HH và QH:
Quan hệ giữa hô hấp và quang hợp là 2 quá trình trái ngược nhau nhưng phụ thuộc lẫn nhau và gắn bó chặt chẽ:
- Sản phẩm của quang hợp (C6H12O6+ O2) là nguyên liệu của hô hấp và chất oxi hoá trong hô hấp.
- Sản phẩm của hô hấp (CO2+ H2O) là nguyên liệu để tổng hợp nên C6H12O6 và giải phóng oxi trong quang hợp.
2. Mối quan hệ giữa HH và môi trường:
a. Nước
b. Nhiệt độ
c. ôxy
d. Hàm lượng CO 2
VIDEO BÀI GIẢNG
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SAU SGK
Câu 1 trang 55 SGK Sinh học 11
Hô hấp ở cây xanh là gì?
Trả lời:
Hô hấp là quá trình oxi hóa nguyên liệu hô hấp ( glucozo,...) đến CO2, H2O và tích lũy năng lượng ở dạng dễ sử dụng ATP.
Câu 2 trang 55 SGK Sinh học 11
Hô hấp hiếu khí có ưu thế gì so với hô hấp kị khí?
Trả lời:
Tích lũy được nhiều năng lượng hơn từ 1 phân tử glucozo được sử dụng trong hô hấp: hô hấp hiếu khí / hô hấp kị khí =38/2=19 lần.
Câu 3 trang 55 SGK Sinh học 11
Trong những trường hợp nào thì diễn ra hô hấp kị khí ở cơ thể thực vật? Cho ví dụ?
Trả lời:
Khi thiếu khí oxi
VD: cây bị ngập úng
Câu 4 trang 55 SGK Sinh học 11
Hãy khái quát những ảnh hưởng của môi trường đối với hô hấp của cây xanh?
Trả lời:
Hô hấp bao gồm các phản ứng hóa học với sự xúc tác của các enzim do đó phụ thuộc chặt chẽ vào nhiệt độ.
Nước là dung môi , là môi trường cho các phản ứng xảy ra , nước tham gia trực tiếp vào quá trình oxi hóa nguyên liệu hô hấp. Vì vậy, nước trong cây liên quan trực tiếp đến cường độ hô hấp.
Oxi tham gia trực tiếp vào việc oxi hóa các chất hữu cơ và là chất nhận điện tử cuối cùng trong chuỗi truyền điện tử . Thiếu oxi cây chuyển sang hô hấp kị khí rất bất lợi cho cơ thể cây.
CO2 trong môi trường với hàm lượng cao làm cho hô hấp cây bị ức chế.
Tóm lại: sự hô hấp của cây xanh phụ thuộc chặt chẽ vào môi trường.