Chương IV. ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Bài 18. CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG
I.TẠO
GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP.
Các bước tạo giống dựa
trên nguồn biến dị tổ hợp:
- Tạo ra
các dòng thuần khác nhau.
- Lai giống
và tạo ra những tổ hợp gen mong muốn.
- Tiến hành
cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra giống thuần chủng.
II. Tạo giống lai
có ưu thế lai cao
1. Khái niêm ưu thế lai
-
Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, phẩm chất, sức chống chịu, khả
năng sinh trưởng và phát triển vượt trội so với bố mẹ.
-
Ưu thế lai còn biểu hiện ở lai khác thứ, khác loài, nhưng rõ nhất trong lai khác dòng vì con lai thu được
có độ đồng đều cao về phẩm chất và năng suất.
2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế
lai
- Giả thuyết siêu
trội ở trạng thái dị hợp về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình vượt
trội về nhiều mặt so với các dạng bố mẹ thuần chủng. Sự tương tác giữa 2 alen
khác nhau về chức năng của cùng một gen, dẫn đến hiệu quả hỗ trợ, mở rộng phạm
vi biểu hiện của kiểu hình.
P: Aabbccdd
(Lợn Ỉ) x aaBBCCDD (Lợn Đại Bạch)
F1: AaBbCcDd (ưu thế lai)
3. Phương pháp tạo ưu thế lai
-
Tạo những dòng thuần chủng khác nhau.
-
Cho các dòng thuần chủng lai với nhau để tìm các tổ hợp gen cho ưu thế lai cao.
-
Thực hiện phép lai thuận nghịch để tìm ra tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất.
-
Ưu thế lai thường biểu hiện cao nhất ở F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ, do tỉ lệ dị
hợp giảm, tỉ lệ đồng hợp tăng, các gen trở về trạng thái đồng hợp => không
dùng con lai F1 làm giống.
*
Lai khác dòng đơn: P: A x B cho ra F1: C
* Lai khác dòng kép: P1: A x B cho ra F1: C
P2: D x E cho ra F1: F
F1: C x F cho ra F2: G
4.
Duy trì và củng cố ưu thế lai
-
Ở cây trồng: Duy trì và củng cố ưu thế lai bằng sinh sản sinh dưỡng.
-
Ở vật nuôi: Duy trì và củng cố ưu thế lai bằng lai luân phiên (con lai tạo ra trong mỗi thế hệ được lần lượt
lai trở lại với các dạng bố mẹ ban đầu).
VIDEO
BÀI GIẢNG
TRẢ
LỜI CÂU HỎI SAU SGK
Bài 1, 2 trang 78 SGK Sinh 12
Bài 1. Nguồn biến dị di truyền của quần thể vật nuôi được tạo ra bằng những cách nào?
Trả lời:
- Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp: chọn giống từ lâu đã tạo ra các dòng thuần chủng khác nhau, rồi sau đó lai giống và chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn. Những cá thể có tổ hợp gen mong muốn sẽ được cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra các giống thuần chủng.
-Tạo giống lai có ưu thế lai cao: Hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ được gọi là ưu thế lai.
Để tạo ra những con lai có ưu thế lai cao về một số đặc tính nào đó, người ta thường bắt đầu bằng cách tạo ra những dòng thuần chủng khác nhau. Sau đó, cho lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai cho ưu thế lai cao. Nhiều khi trong cùng một tổ hợp lai,phép lai thuận có thể không cho ưu thế lai nhưng phép lai nghịch lại có thể cho ưu thế lai.
Bài 2. Thế nào là ưu thế lai?
Trả lời:
Hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu,khả năng sinh trưởng và phát triển cao vượt trội so với các dạng bố mẹ được gọi là ưu thế lai.
Bài 3, 4, 5 trang 78 SGK Sinh 12
Bài 3. Nêu phương pháp tạo giống lai cho ưu thế lai.
Trả lời:
- Tạo ra những dòng thuần chủng khác nhau
- Cho lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai cho ưu thế lai cao.
Bài 4.Tại sao ưu thế lai lại thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau?
Trả lời:
Ưu thế lai thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau là do thế hệ sau.
Bài 5. Câu nào dưới đây giải thích về ưu thế lai là đúng?
A. Lai hai dòng thuần chủng với nhau sẽ luôn cho ra con lai có ưu thế lai cao.
B. Lai các dòng thuần chủng khác xa nhau về khu vực địa lí luôn cho ưu thế lai cao.
C. Chỉ có một số tổ hợp lai giữa các cặp bố mẹ nhất định mới có thể cho ưu thế lai.
D. Người ta không sử dụng con lai có ưu thế lai cao làm giống vì con lai thường
không thuần chủng.
Trả lời: D
Zalo 
Messenger 
Youtube 
Tiktok