A- LÝ THUYẾT
- Cảm ứng ở thực vật là phản ứng vận động của các cơ quan thực vật đối với kích thích
- Đặc điểm: phản ứng chậm, khó nhận thấy, hình thức phản ứng kém đa dạng.
- Có 2 hình thức cảm ứng ở thực hướng động (vận động định hướng) và ứng động (vận động cảm ứng).
I. KHÁI NIỆM HƯỚNG
ĐỘNG.
- Khái niệm: Hướng động là vận động sinh trưởng của các cơ quan thực vật đối với kích thích từ một hướng xác định.
- Hướng của phản ứng được xác định bởi hướng của tác nhân kích thích
- Có hai loại hướng động chính :
+ Hướng động dương: vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích
+ Hướng động âm: vận động tránh xa nguồn kích thích
- Cơ chế: Hướng động xảy ra khi tốc độ sinh trưởng tại hai phía của cơ quan tiếp nhận kích thích không đều nhau.
- Hướng động dương do các tế bào ở phía không được kích thích phân chia và sinh trưởng nhanh hơn phía có kích thích → cơ quan uốn cong về phía kích thích.
- Hướng động âm xảy ra theo cơ chế giống hướng động dương nhưng ngược lại.
- Vai trò: Hướng động giúp cây sinh trưởng hướng tới tác nhân môi trường thuận lợi (ánh sáng, nước, dinh dưỡng) và tránh xa các tác nhân không thuận lợi của môi trường → giúp cây thích ứng với những biến động của điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển.
II. CÁC KIỂU HƯỚNG
ĐỘNG.
1. Hướng sáng.
Hình 1: Hướng sáng của thực vật
- Hướng sáng là sự sinh trưởng của thân cây hướng về
ánh sáng.
- Thân cây hướng sáng dương.
- Rễ cây hướng sáng âm.
2. Hướng trọng lực.
Hình 2: Hướng trọng lực của thực vậ
- Hướng trọng lực là phản ứng sinh trưởng của cây đối
với trọng lực.
- Đỉnh rễ hướng trọng lực dương.
- Đỉnh thân hướng trọng lực âm.
3. Hướng hoá.
- Hướng hóa là phản ứng của cây đối với các hợp chất hóa học.
- Hướng hoá dương : Đối với các chất dinh dưỡng cần
thiết.
- Hướng hoá âm : Đối với các chất độc cho cây
4. Hướng nước.
Hình 3: Hướng hoá và hướng nước
- Hướng nước là sự sinh trưởng của cây hướng tới nguồn
nước.
- Rễ cây hướng nước dương.
5. Hướng tiếp xúc.
Hình 4: Hướng tiếp xúc
- Hướng tiếp xúc là phản ứng sinh trưởng của cây đối
với sự tiếp xúc.
- Cơ sở của sự uốn công trong tiếp xúc:
+ Do sự sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại
2 phía của cơ quan.
+ Các tế bào tại phía không được tếp xúc kích thích
sinh trưởng nhanh hơn làm cơ quan uốn công về phía tiếp xúc.
III. VAI TRÒ CỦA
HƯỚNG ĐỘNG TRONG ĐỜI SỐNG THỰC VẬT.
Hướng động giúp cây thích nghi với sự biến đổi của môi trường để tòn tại và phát triển.
VIDEO
BÀI GIẢNG
B. TRẢ
LỜI CÂU HỎI SAU SGK
Bài 1,2,3,4,5 trang 101 Sinh 11
Câu 1. Cảm ứng thực vật là gì ?
Trả lời:
Cảm ứng thực vật là khả năng của cơ thể thực vật phản ứng đối với sự kích
thích của môi trường.
Câu 2. Các tua quấn ở các cây mướp, bầu, bí,... là hướng động kiểu gì?
Trả lời:
Hướng tiếp xúc.
Câu 3. Vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây.
Trả lời:
Vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây là để hút nước cùng các ion
khoáng từ đất và để cố định cây vào đất.
Câu 4. Hãy kể những tác nhân gây ra hướng hóa ở thực vật
Trả lời:
Những tác nhân gây ra hướng hóa ở thực vật là các hóa chất có thể là kiềm, axit, các muối khoáng, các chất hữu cơ. hoocmôn, các chất dẫn dụ, nước, phân bón,...
Câu 5. Vào rừng nhiệt đới, ta gặp rất nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao, đó là kết quả của:
a) Hướng sáng
b) Hướng tiếp xúc
c) Hướng trọng lực âm
d) Cả 3 loại hướng trên.
Trả lời:
b) đúng.