I. HÌNH THÀNH LOÀI KHÁC KHU VỰC ĐỊA LÍ.
1. Vai trò của cách li địa lí
trong quá trình hình thành loài mới.
* Cách li địa lí là
những trở ngại về mặt địa lí như sông, núi, biển…ngăn cản các cá thể của các
quần thể cùng loài gặp gỡ và giao phối với nhau.
* Vai trò của cách li địa lí:
- Sự cách
li địa lí góp phần duy trì sự khác biệt
về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể được tạo ra bởi các nhân
tố tiến hóa.
- Do các
quần thể sống trong những khu vực địa lí khác nhau nên CLTN và các nhân tố tiến
hóa khác có thể tạo nên sự khác biệt về vốn gen giữa các quần thể.
- Khi sự
khác biệt về di truyền giữa các quần thể được tích tụ dẫn đến xuất hiện cách li
sinh sản thì loài mới được hình thành.
* Đặc điểm của quá trình hình thành loài bằng con
đường cách li địa lí:
- Quá
trình hình thành loài bằng con đường cách li địa lí thường xảy ra với những
loài động vật có khả năng phát tán mạnh.
- Quá
trình hình thành loài bằng con đường cách li địa lí xảy ra một cách chậm chạp
qua nhiều dạng trung gian chuyển tiếp.
- Quá
trình hình thành loài thường gắn liền với quá trình hình thành quần thể thích
nghi.
VIDEO BÀI GIẢNG
TRẢ LỜI CÂU HỎI SAU SGK
Bài 1. Giải thích vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới.
Trả lời:
Do có sự cách li địa lí nên quần thể bị cách li chịu sự tác động tổng hợp của các nhân tố tiến hóa làm cho tần số alen và tần số kiểu gen bị biến đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác. Sự biến đổi về tần số alen và thành phần kiểu gen được tích lũy lại lâu dần có thể dẫn đến xuất hiện sự cách li sinh sản với quần thể gốc thì loài mới xuất hiện.
Bài 2. Tại sao quần đảo lại được xem là phòng thí nghiệm nghiên cứu quá trình hình thành loài mới?
Trả lời:
- Quần đảo, phòng thí nghiệm sống cho nghiên cứu hình thành loài. Quần đảo là nơi lí tưởng cho quá trình hình thành loài mới vì giữa các đảo có sự cách li địa lí tương đối, khiến cho sinh vật giữa các đảo ít khi trao đổi vốn gen cho nhau.
Bài 3. Tại sao cách li địa lí lại là cơ chế chủ yếu dẫn đến hình thành loài mới ở động vật?
Trả lời:
- Quá trình hình thành loài bằng cách li địa lí hay xảy ra đối với các loài động vật vì chúng có khả năng di chuyến tới những vùng địa lí khác nhau tạo nên những quần thể mới cách li với nhau.
- Tuy nhiên, các loài thực vật cũng có được nhiều khả năng phát tán khác nhau tới các vùng địa lí. Ví dụ, phát tán nhờ động vật, phát tán nhờ gió.
Bài 4. Câu nào dưới đây nói về vai trò của sự cách li địa lí trong quá trình hình thành loài là đúng nhất?
A. Không có sự cách li địa lí thì không thể hình thành lên loài mới.
B. Cách li địa lí có thể dẫn đến hình thành loài mới qua nhiều giai đoại trung gian chuyển tiếp.
C. Cách li địa lí luôn luôn dẫn đến cách li sinh sản.
D. Môi trường địa lí khác nhau là nguyên nhân chính dẫn đến phản hồi thành phần kiểu gen của các quần thể cách li.
Trả lời: B