A- LÝ THUYẾT
I. PHÁT TRIỂN LÀ GÌ?
- Phát triển của cơ thể thực vật là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống, bao gồm 3 quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hóa và phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể (rễ, thân, lá, hoa, quả).
- Có sự xen kẽ thế hệ đơn bội n và lưỡng bội 2n trong chu trình phát triển của thực vật.
II. NHỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ RA HOA
- Ra hoa là giai đoạn quan trọng của quá trình phát triển ở TV Hạt kín chuyển từ giai đoạn sinh trưởng phát triển sinh dưỡng sang giai đoạn sinh trưởng phát triển sinh sản.
- Sự ra hoa của TV phụ thuộc vào tuổi cây , hooc môn ra hoa và các yếu tố ngoại cảnh (nhiệt độ, quang chu kỳ)
1. Tuổi của cây:
- Tùy vào giống và loài, đến độ tuổi xác định thì
cây ra hoa, không phụ thuộc vào điều kiện ngoải cảnh.
- Ví dụ: Cà chua ra hoa khi
có lá thứ 14.
2. Nhiệt độ thấp
và quang chu kì
a. Nhiệt độ thấp:
- Nhiều loài TV ra hoa khi qua mùa đông hoặc được xử lí bởi nhiệt độ thấp.( xuân hóa )
- Ví dụ: lúa mì, bắp cải, lúa mạch.
b. Quang chu kì
- Sự ra hoa của TV phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm gọi là quang chu kì.
- Theo quang chu kì, có thể chia thành 3 loại cây:
+ Cây ngày ngắn (ra hoa trong điều kiện chiếu sáng ít hơn 12 giờ), VD: đậu tương, vừng, cà fee, cà tím, mía...
+ Cây ngày dài (ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 12 giờ), VD: hành, cà rốt, lúa mì...
+ Cây trung tính (ra hoa trong cả điều kiện ngày dài và ngày ngắn). VD: cà chua, lạc, đậu, ngô, hướng dương...
c. Phitocrom
- Là sắc tố cảm nhận quang chu kì.
- Làm cho hạt nảy mầm, nở hoa, khí khổng mở, tham gia phản ứng quang chu kì.
- Phitôcrôm là sắc tố enzim tồn tại ở 2 dạng P660 (Pđ) hấp thụ ánh sáng đỏ (bước sóng 660 nm) và P730 (Pđx) hấp thụ ánh sáng đỏ xa (bước sóng 730 nm). -Phitocrom có 2 dạng, có thể chuyển hóa thuận nghịch cho nhau dưới tác động của ánh sáng, Pđ hấp thụ ánh sáng đỏ, Pđx hấp thụ ánh sáng đỏ xa. Cây dài ngày ra hoa khi chiếu ánh sáng đỏ. Cây ngắn ngày ra hoa khi chiếu ánh sáng đỏ xa.
3. Hoocmon ra hoa
- Ở điều kiện quang chu kì thích hợp, trong lá hình
thành hoocmon ra hoa ( florigen) rồi
di chyển vào đỉnh sinh trưởng của thân làm cây ra hoa.
III. MỐI QUAN HỆ GIỮA SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
- Giữa sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ mật thiết, liên tiếp và xen kẽ nhau trong đời sống TV. Sự biến đổi về số lượng rễ, thân, lá dẫn đến sự thay đổi về chất lượng (phân hoá) ở hoa, quả, hạt.
- Sinh trưởng ở thực vật gắn liền với quá trình phát triển và sinh trưởng là cơ sở và tiền đề của phát triển
IV. ỨNG DỤNG KIẾN
THỨC VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
1. Ứng dụng kiến
thức về sinh trưởng
- Trong ngành trồng trọt: điều khiển sự sinh trưởng của thực vật theo ý muốn con người
+ Kích thích hoặc ức chế hạt, của nảy mầm bằng hoocmon.
+ Điều tiết sinh trưởng của cây gỗ bằng cách điều chỉnh ánh sáng để tăng chiều cao sau đó mới tăng đường kính thân.
+ Chọn giống cây phù hợp với mùa vụ.
+ Nhập nội các giống cây trồng mới chất lượng tốt, năng suất cao, xen canh gối vụ.
Ví dụ: Dùng gibêrelin để thúc hạt hoặc củ nảy mầm sớm khi chúng còn đang ở trạng thái ngủ (củ khoai tây)
- Trong công nghệ rượu bia:
+ Sử dụng hoocmon gibêrelin GA để tăng quá trình phân giải tinh bột thành mạch nha.
- Trong lâm nghiệp:
+ Trồng rừng hỗn giao, điều chỉnh mật độ cây rừng.
2. Ứng dụng kiến
thức về phát triển
- Chọn giống cây trồng theo vùng địa lí, theo mùa.
- Xen canh; chuyển, gối vụ cây nông nghiệp và trồng rừng hỗn loài.
VIDEO BÀI GIẢNG
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SAU SGK:
Bài 1,2,3,4 trang 146 Sinh 11
Câu 1. Phát triển của thực vật là gì?
Trả lời:
Phát triển của thực vật là toàn bộ những biến đổi diễn ra theo chu trình sống, gồm ba quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hoá và phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan (rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt).
Câu 2. Lúc nào thì cây ra hoa?
Trả lời:
Cây ra hoa khi đã có các điều kiện thích hợp (tuổi, nhiệt độ, ánh sáng) tuỳ thuộc vào giống, loài cây, các chồi đỉnh thân chuyển hoá từ trạng thái sinh dưỡng hình thành lá sang trạng thái sinh dưỡng hình thành hoa.
Câu 3. Đặc điểm ra hoa ở thực vật I năm các phản ứng quang chu kì trung tính được xác định theo:
a. Chiều cao của thân. b. Đường kính gốc.
c. Theo số lượng lá trên thân. d. Cả a, b, c đúng.
Trả lời: c đúng
Câu 4. Sắc tố tiếp nhận ánh sáng trong phản ứng quang chu kì của thực vật là:
a. Diệp lục b. b. Carôtenôit.
c. Phitôcrôm. d. Diệp lục a, h và phitôcrôm.
Trả lời: c đúng