Sinh 11 - Bài 8 QUANG HỢP Ở THỰC VẬT

 A. Lý Thuyết

I. KHÁI QUÁT VỀ QUANG HỢP Ở THỰC VẬT.

1. Quang hợp là gì ?

- Quang hợp là quá trình trong đó năng lượng ánh sáng mặt trời được lá hấp thụ để tạo ra cacbonhidrat và oxy từ khí cacbonic và H₂O.

- Phương trình tổng quát của quang hợp: 

2. Vai trò của quang hợp.

- Sản phẩm của quá trình QH là nguồn chất hữu cơ làm thức ăn cho mọi sinh vật trên hành tinh và là nguồn nguyên liệu cho công nghiệp, dược liệu...

- Quang năng đã được chuyển thành hoá năng trong các liên kết hoá học của sản phẩm QH. Đây là nguồn năng lượng duy trì hoạt động sống của sinh giới.

- Điều hoà không khí: giải phóng O₂ (là dưỡng khí cho SV hiếu khí) và hấp thụ CO₂ (góp phần ngăn chặn hiệu ứng nhà kính)

II. LÁ LÀ CƠ QUAN QUANG HỢP.

1. Hình thái, giải phẫu của lá thích nghi với chức năng quang hợp.

- Đặc điểm hình thái giải phẩu bên ngoài :

+ Diện tích bề mặt lớn : hấp thụ được nhiều ánh sáng mặt trời.

+ Trong lớp biểu bì của mặt lá có khí khổng giúp cho khí CO₂ khuếch tán vào bên trong lá đến lục lạp.

- Đặc điểm hình thái giải phẩu bên trong (giảm tải) :

+ Tế bào mô giậu chứa nhiều lục lạp bên dưới lớp biểu bì.

+ Tế bào mô có nhiều khoang rỗng tạo điều kiện cho khí CO₂ đẽ dàng khuếch tán đến lục lạp.

+ Hệ gân lá phát triển đến tận từng tế bào nhu mô lá, chứa các mạch gỗ và mạch rây.

+ Trong phiến lá có nhiều tế bào chứa lục lạp là bào quan quang hợp.

2. Lục lạp là bào quan quang hợp.

- Lục lạp có hình bầu dục → có thể xoay bề mặt để tiếp xúc với ánh sáng mạnh yếu khác nhau.

- Lục lạp có màng kép, bên trong là 1 khối cơ chất không màu gọi là chất nền (stroma), có các hạt grana nằm rãi rác.

- 1 hạt grana có dạng các túi dẹt xếp chồng lên nhau gọi là tilacoit:

• Màng tilacoit là nơi phân bố hệ sắc tố quang hợp (chứa diệp lục, carotenoit, enzim) → nơi xảy ra các phản ứng sáng trong quang hợp.
• Xoang tilacoit → nơi xảy ra các phản ứng quang phân li nước và quá trình tổng hợp ATP trong quang hợp.

- Chất nền stroma chứa các enzim quang hợp → nơi diễn ra các phản ứng của pha tối.

3. Hệ sắc tố quang hợp.

 Hệ sắc tố quang hợp gồm :

 - Nhóm sắc tố chính (Diệp lục): Tạo màu xanh của lá: Diệp lục a, Diệp lục b

      + Diệp lục a hấp thu năng lượng ánh sáng chuyển thành năng lượng trong ATP và NADPH.

- Nhóm sắc tố phụ (carôtenôit): Tạo màu đỏ, da cam của lá, củ, quả: Carôten, Xantôphyl. Hấp thụ và truyền năng lượng cho diệp lục a

- Sơ đồ hấp thụ và truyền năng lượng ánh sáng :

     Carotenoit → Diệp lục b → Diệp lục a → Diệp lục a ở trung tâm.

VIDEO BÀI GIẢNG

 

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK

Bài 1,2,3,4,5,6 trang 39 SGK Sinh 11

1. Quang hợp ở thực vật là gì ? Viết phương trình quang hợp tổng quát.

Trả lời:

Quang hợp ở cây xanh là quá trình trong đó năng lượng ánh sáng Mặt Trời được diệp lục trong lục lạp hấp thụ để tạo ra cacbonhiđrat và ôxi từ khí cacbonic và nước. Phương trình tổng quái về quang hợp:

6C02+ 12H20-— > C₆H_l20₆+ 6 O2 + 6 H2O

2.Vì sao quang hợp có vai trò quyết định đối với sự sống trên Trái Đất ?

Trả lời:

Vì sản phẩm của quang hợp là nguồn khởi nguyên cung cấp thức ăn, năng lượng cho sự sống trên Trái Đất và là nguồn cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp, dược liệu cho con người.

3. Nêu đặc điểm của lá cây xanh thích nghi với chức năng quang hợp.

Trả lời:

Lá cây xanh đã có cấu tạo bên ngoài và bên trong thích nghi với chức năng quang hợp như sau:

-        Bên ngoài:

+ Diện tích bề mặt lớn để hấp thụ các tia sáng.

+ Phiến lá mỏng thuận lợi cho khí khuếch tán vào và ra được dễ dàng.

+ Trong lớp biểu bì cùa mặt lá có khí khổng để cho khí CO2 khuếch tán vào bên trong lá đến lục lạp.

-       Bên trong:

+ Tế hào mô giậu chứa nhiều diệp lục phân bố ngay bên dưới lớp biểu bì mặt trên của lá dể trực tiếp hấp thụ được các tia sáng chiếu lên mặt trên

của lá.

+ Tế bào mô khuyết chứa ít diệp lục hơn so với mô giậu, nằm phía mặt dưới của phiến lá. Trong mô khuyết có nhiều khoảng rỗng tạo điều kiện cho khí O2 dễ dàng khuếch tán đến các tế bào chứa sắc tố quang hợp.

+ Hệ gân lá tủa đến tận từng tế bào nhu mô của lá, chứa các mạch gỗ là con đường cung cấp nước cùng các ion khoáng cho quang hợp và mạch libe là con đường dẫn sản phẩm quang hợp ra khỏi lá.

+ Trong lá có nhiều tế bào chứa lục lạp (với hệ sắc tố quang hợp bên trong) là bào quan quang hợp.

4. Nêu thành phần của hệ sắc tố quang hợp trong lá xanh và chức năng của chúng.

Trả lời:

Diệp lục và carôtenoit. Diệp lục gồm diệp lục a và diệp lục b. Diệp lục là sắc tố chủ yếu của quang hợp, trong đó diệp lục a (P₇₀₀ và P₆₈₀) tham gia trực tiếp vào sự chuyển hóa năng lượng ánh sáng thành năng lượng của các liên kết hóa học trong ATP và NADPH. Các phân tử diệp lục b và diệp lục a khác hấp thụ năng lượng; ánh sáng và truyền năng lượng đã hấp thụ được cho diệp lục a (P₇₀₀ và P₆₈₀) ở trung tâm phản ứng quang hợp. Các carôtenồit gồm carôten và xantôphin là các sắc tố phụ quang hợp (sắc tố phụ quang hợp ở tảo là phicôbilin). Chức năng của chúng là hấp thụ năng lượng ánh sáng và truyền năng lượng đã hấp thụ được cho diệp lục a và b để diệp lục này truyền tiếp cho diệp lục a. Ngoài ra. carôlenôit còn có chức năng bảo vệ bộ máy quang hợp và tế bào khỏi bị nắng cháy khi cường độ ánh sáng quá cao.

5. Sắc tố tham gia trực tiếp vào chuyển hỏa quang năng thành hóa năng trong sản phẩm quang hợp ở cây xanh là:

a. Diệp lục a.                                                           b. Diệp lục b.

c. Diệp lục a, b.                                                       d. Diệp lục a, b và carôtenôit.

Đáp án: a