Sinh 10 - BÀI 6 AXIT NUCLÊIC

I. AXIT ĐỀOXIRIBÔNUCLÊIC (ADN)

1. Cấu trúc của ADN

Hình 1: Cấu tạo của một nuclêôtit

      - ADN cấu trúc theo nguyên tắc đa phân.

      - Đơn phân là 1 loại Nuclêôtit gồm có 3 thành phần: đường pentôzơ (5C), Nhóm phôtphát, bazơ nitơ (có 4 loại: A, T, G, X), tên của Nuclêôtit được gọi theo tên của bazơ.

     - Các Nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hóa trị (photphodieste) tạo nên 1 chuỗi pôlynuclêôtit.

     - Phân tử ADN được cấu tạo từ 2 chuỗi pôlynuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hidrô giữa các bazơ nitơ của các Nuclêôtit. A liên kết với T bằng hai liên kết hidrô; G liên kết với X bằng 3 liên kết hidrô (nguyên tắc bổ sung)

     - 2 chuỗi pôlynuclêôtit của ADN không chỉ liên kết với nhau bằng liên kết hidrô mà chúng còn xoắn lại tạo nên cấu trúc xoắn kép rất đều đặn.

Hình 2: Cấu tạo hóa học và cấu trúc không gian của phân tử ADN

* Lưu ý: - Tế bào nhân sơ phân tử ADN có cấu trúc mạch vòng.

- Tế bào nhân thực có cấu trúc mạch thẳng.

 2. Chức năng của ADN

 - Lưu trữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.

+ Thông tin di truyền lưu giữ trong phân tử ADN dưới dạng số lượng và trình tự các Nuclêôtit

+ Trình tự các Nuclêôtit trên ADN làm nhiệm vụ mã hóa cho trình tự các axit amin trong chuỗi pôlypeptit

+ Prôtêin quy định các đặc điểm của cơ thể sinh vật.

+ Thông tin trên ADN được truyền từ tế bào này sang tế bào khác nhờ sự nhân đôi của ADN trong quá trình phân bào. Tóm tắt ADN ]ARN  ]prôtêin  ] tính trạng.

II. AXIT RIBÔNUCLÊIC (ARN)

1. Cấu trúc của ARN

- Tương tự như phân tử ADN thì ARN (Axit Ribônuclêic) là đại phân tử cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là các ribonucleotit.

- Mỗi đơn phân (ribonucleotit) gồm 3 thành phần: 

+ 1 gốc bazơ nitơ (A, U, G, X), khác ở phân tử ADN là không có T mà thay bằng U.

+ 1 gốc đường ribolozo (C₅H₁₂O₅), ở ADN có gốc đường đêoxiribôz (C₅H₁₀O₄)

+ 1 gốc axit photphoric (H₃PO₄).

Hình 1: Cấu tạo của một ribonuclêôtit

- ARN có cấu trúc gồm một chuỗi poliribonucleotit. Số ribonucleotit trong ARN bằng một nửa nucleotit trong phân tử ADN tổng hợp ra nó.

- Các ribonucleotit liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị giữa gốc photphat (H₃PO₄) của ribonucleotit này với gốc đường ribolozo của ribonucleotit khác tạo thành chuỗi poliribonucleotit. 

2. Chức năng của ARN

Có 3 loại ARN là mARN, tARN và rARN thực hiện các chức năng khác nhau.

Hình 2: Cấu trúc của các phân tử ARN.