I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI HỌC
Câu
1: Hãy cho biết kết quả tác động của các quá trình tác động ngoại lực lên
địa hình?
Trả
lời:
Qúa trình tác động ngoại lực (quá trình vận
động tạo núi Anpơ – Himalaya ) có xu hướng san bằng nơi cao và bồi lấp những
vùng trũng đã khiến cho địa hình trở nên thấp hơn cũng như bằng phẳng hơn.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC
Câu 1: Nêu đặc điểm của giai đoạn Cổ kiến
tạo trong lịch sử hình thành...
Nêu
đặc điểm của giai đoạn Cổ kiến tạo trong lịch sử hình thành và phát triển
lãnh thổ nước ta?
Trả
lời:
Giai đoạn Cổ kiến tạo là giai đoạn sau giai
đoạn Tiền Cambri. Đây là giai đoạn có tính chất quyết đinh đến lịch sử phát
triển của tự nhiên nước ta với ba đặc điểm như sau:
- Thứ nhất, Diễn
ra trong thời gian khá dài, tới 477 triệu năm bắt đầu từ kỉ Cambri và kết
thúc vào kỉ Krêta.
- Thứ
hai, Là giai đoạn có nhiều biến động mạnh mẽ nhất trong lịch sủ phát
triển tự nhiên nước ta.
- Có thể nói,
lãnh thổ nước ta lúc bấy giờ vẫn đang chìm ngập dưới biển và dần được
nâng lên bởi các pha uốn nếp trong các kì vận động tạo núi.
- Các đá trầm
tích biển phân phối rộng khắp trên lãnh thổ, đặc biệt là đá vôi tuổi
Đêvôn và Cacbon-Pecmi có nhiều ở miền Bắc. Tại một số vùng trũng sụt lún
trên đất liền được bồi lấp bởi các trầm tích lục địa vào đại Trung sinh
và hình thành nên các mỏ than ở Quảng Ninh, Quảng Nam; các đá cát kết, cuội
kết màu đỏ sẫm ở khu vực Đông Bắc.
- Các hoạt động
uốn nếp và nâng lên diễn ra ở nhiều nơi như Khối nâng Việt Bắc, địa khối
Kon Tum ở đại Cổ Sinh hay các dãy núi có hưỡng vòng cung ở Đông Bắc ở đại
Trung Sinh.
- Ngoài ra,
kèm theo các hoạt động uốn nếp tạo núi là các đứt gãy, động đất với các
loại đá macma xâm nhập và macma phun trào như granit, riôlit, anđêzit
cùng các khoáng sản quý như: đồng, sắt, thiếc, vàng, bạc, đá quý.
- Cuối cùng,
đây chính là giai đoạn lớp vỏ cảnh quan địa lí nhiệt đới ở nước ta đã rất
phát triển thể hiện rõ nhất đó chính là các hóa đá san hô tuổi Cổ sinh,
các hóa đá than tuổi Trung sinh cùng nhiều hóa đá cổ khác. Bởi cho đến thời
điểm này, các điều kiện có địa lí của vùng nhiệt đới ẩm ở nước ta vào giai
đoạn này đã được hình thành và phát triển thuận lợi.
Câu 2: Nêu đặc điểm của giai đoạn Tân
kiến tạo trong lịch sử hình thành...
Nêu
đặc điểm của giai đoạn Tân kiến tạo trong lịch sử hình thành và phát triển
lãnh thổ nước ta?
Trả
lời:
Giai đoạn Tân kiến tạo là giai đoạn cuối cùng
trong lịch sử hình thành và phát triển của thiên nhiên nước ta. Trong quá trình
vận động, giai đoạn này được thể hiện rõ thông qua ba đặc điểm như sau:
- Thứ nhất, là
giai đoạn diễn ra ngắn nhất trong lịch sử hình thành và phát triển của tự
nhiên nước ta. Nó chỉ mới bắt đầu cách đây 65 triệu năm và tiếp diễn cho đến
ngay nay.
- Thứ
hai, chịu sự tác động mạnh của kì vận động núi Anpơ-Himalaya và những
biến đổi khí hậu có quy mô toàn cầu.
- Vận động vào
núi Anpơ-Himalaya tác động đến lãnh thổ nước ta bắt đầu từ kỉ Nêôgen,
cách đây khoảng 23 triệu năm, cho đến ngày nay.
- Do chịu tác
động của vận động tạo núi Anpơ-himalaya, trên lãnh thổ nước ta đã xảy ra
các hoạt động như: uốn nếp, đứt gãy, phun trào macma, nâng cao và hạ thấp
địa hình, bồi lấp các bồn trung lục địa.
- Trong kỉ Đệ
tứ, khí hậu Trái Đất có những biến đổi lớn với những thời kì băng hà gây
nên tình trạng dao động lớn của mực nước biển. Đã có nhiều lần biển tiến
và biển lùi trên phần lãnh thổ nước ta mà dấu vết để lại là các thềm biển,
cồn cát, các ngân nước trên vách đá ở vùng ven biển và các đảo ven bờ.
- Thứ
ba, là giai đoạn tiếp tục hoàn thiện các điều kiện tự nhiên làm cho đất
nước ta có diện mạo và đặc điểm tự nhiên như hiện nay. Đó chính là
làm cho vùng núi được nâng lên trẻ hóa lại. Vùng sông ngòi được bù đắp tạo
nên những đồng bằng rộng lớn. Ngài ra, các khoáng sản có nguồn gốc ngoại
sinh được hình thành nhưu dầu mỏ, khí tự nhiên, than nâu, bôxit….
=> Các điều kiện thiên nhiên nhiệt đới ẩm
đã được thế hiện rõ nét trong các quá trình tự nhiên như quá trình phong hóa và
hình thành đất, trong nguồn nhiệt đới ẩm dồi dào của khí hậu, lượng nước phong
phú của mạng lưới sông ngòi và nước ngầm, sự phong phú và đa dạng của thổ
nhưỡng và giới sinh vật đã tạo nên diện mạo và sắc thái của thiên nhiên nước ta
ngày nay.
Câu 3: Tìm các dẫn chứng đề khẳng định
giai đoạn Tân kiến tạo còn đang tiếp diễn...
Tìm
các dẫn chứng đề khẳng định giai đoạn Tân kiến tạo còn đang tiếp diễn ở nước
ta cho đến tận ngày nay?
Trả
lời:
Cho đến thời điểm này, quá trình Tân kiến tạo
vẫn đang tiếp tục được diễn ra với mức độ nhỏ hơn. Cụ thể đó là:
Ở các vùng như Lai Châu, Sơn La, Điện Biên và
cùng một số nơi khác hằng năm vẫn có những trận động đất.
Ngoài ra, không chỉ vùng đồi núi mà các vùng
đồng bằng cũng đang chứng tỏ vận động Tân kiến tạo vẫn đang diễn ra ở
nước ta. Bởi mỗi năm chúng ta vẫn chứng kiến hàng chục thậm chí hàng trăm mét
đồng bằng lấn ra biển ở hai đồng bằng châu thổ lớn nhất cả nước là ĐBSH và
ĐBSCL.
Câu hỏi thêm: Vì sao giai đoạn Cổ kiến
tạo được xem là giai đoạn có tính chất quyết định...
Vì
sao giai đoạn Cổ kiến tạo được xem là giai đoạn có tính chất quyết định đến
lịch sử phát triển lãnh thổ nước ta ?
Trả
lời:
Giai đoạn Cổ kiến tạo là giai đoạn có tính
chất quyết định đến lịch sử phát triển lãnh thổ nước ta vì:
- Nhiều bộ phận
lãnh thổ được nâng lên trong các pha uốn nếp của các chu kì vận động tạo
núi.
- Còn có các sụt
võng, đứt gãy hình thành các loại đá và các loại khoáng sản trên lãnh thổ
nước ta.
- Các điều kiện
cổ địa lí của vùng nhiệt đới ẩm nước ta giai đoạn này được hình thành và
phát triển thuận lợi.