I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Nêu nội
dung cơ bản của những cải cách dân chủ ở Nhật Bản....
Nêu
nội dung cơ bản của những cải cách dân chủ ở Nhật Bản trong thời
kì bị chiếm đóng?
Trả
lời:
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Nhật Bản đã
bị quân đội Mĩ với danh nghĩa lực lượng Đồng minh, chiếm đóng từ năm 1945 đến
năm 1952 nhưng Chính phủ Nhật Bản vẫn được phép tồn tại và quản lí đất nước.
Về chính trị, Bộ Chỉ huy tối cao lực lượng
Đồng minh (viết tắt theo tiếng Anh là SCAP) đã loại bỏ chủ nghĩa quân phiệt và
bộ máy chiến tranh của Nhật Bản. Hiến pháp mới do SCAP tổ chức soạn thảo (có
hiệu lực từ ngày 3-5-1947), quy định Nhật Bản là nước quân chủ lập hiến, nhưng
thực chất là theo chế độ dân chủ đại nghị tư sản.
Về kinh tế, SCAP đã thực hiện ba cuộc cải
cách lớn: một là, thủ tiêu chế độ tập trung kinh tế, trước hết là giải tán các
“Daibátxư”; hai là, cải cách ruộng đất, quy định địa chủ chỉ được sở hữu không
quá 3 hécta ruộng, số còn lại Chính phủ đem bán cho nông dân; ba là, dân chủ
hóa lao động (thông qua việc thực hiện các đạo luật về lao động).
Những cải cánh trên đã trở thành một nhân tố
quan trọng thúc đẩy sự phát triển của Nhật Bản sau chiến tranh.
Câu 2: Liên minh
Nhật – Mĩ được biểu hiện như thế nào?
Trả
lời:
Sau chiến tranh, quân Đồng minh, thực tế là
quân Mĩ chiếm đóng Nhật Bản. Chính quyền chiếm đóng đã thực hiện những chính
sách tiến bộ như xét xử tội phạm chiến tranh, xóa bỏ các tổ chức quân phiệt,
loại bỏ những phần tử liên quan đến chủ nghĩa quân phiệt ra khỏi bộ máy nhà
nước…
Liên minh Nhật-Mĩ ra đời đáp ứng nhu cầu của
cả hai nước. Trong bối cảnh Chiến tranh lạnh, Nhật Bản cần dựa vào sự bảo trợ
của Mĩ để đảm bảo an ninh và tập trung phát triển kinh tế. Mĩ muốn độc chiểm
ảnh hưởng ở Nhật Bản, biến Nhật Bản thành đồng minh trong việc thực hiện tha
vọng bá chủ châu Á và chống lại phe XHCN.
Nhờ vậy, nước Nhật sớm kí kết được Hiệp ước
hòa bình Phranxixcô (8-9-1951), chấm dứt chế độ chiếm đóng của Đồng minh
(1952). Cùng ngày, Hiệp ước an ninh Mĩ-Nhật được kí kết, đặt nền tảng mới cho
quan hệ giữa hai nước.
Câu 3: Những
nhân tố nào thúc đẩy sợ phát triển thần kì của kinh tế Nhật Bản?
Trả
lời:
Những nhân tố thúc đẩy sự phát triển thần kì
của kinh tế Nhật Bản:
- Con người
là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định hàng đầu.
- Vai trò
lãnh đạo, quản lý của nhà nước Nhật.
- Chế độ làm
việc suốt đời, chế độ lương theo thâm niên và chủ nghĩa nghiệp đoàn xí
nghiệp là “ba kho báu thiêng liêng” làm cho các công ty Nhật có sức mạnh
và tính cạnh tranh cao.
- Các công ty
Nhật năng động, có tầm nhìn xa, quản lý tốt và cạnh tranh cao
- Áp dụng
thành công những thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại để nâng cao năng suất,
chất lượng, hạ giá thành sản phẩm.
- Chi phí quốc
phòng thấp nên có điều kiện tập trung đầu tư vốn cho kinh tế.
- Tận dụng tốt
yếu tố bên ngoài để phát triển (viện trợ Mỹ, chiến tranh Triều Tiên, Việt
Nam…)
Câu 4: Hãy nêu những
khó khăn đối với sự phát triển kinh tế ở Nhật Bản?
Trả
lời:
Những khó khăn đối với sự phát triển kinh tế
ở Nhật Bản:
- Lãnh thổ hẹp,
dân đông, nghèo tài nguyên, thường xảy ra thiên tai, phải phụ thuộc vào
nguồn nguyên nhiên liệu nhập từ bên ngoài.
- Cơ cấu giữa
các vùng kinh tế, giữa công – nông nghiệp mất cân đối.
- Chịu sự cạnh
tranh gay gắt của Mỹ, Tây Âu, NICs, Trung Quốc…
- Chưa giải
quyết được những mâu thuẫn cơ bản nằm trong bản thân nền kinh tế TBCN.
Câu 5: Chính
sách đối ngoại của Nhật Bản trong những năm 1973 – 1991 như thế nào?
Trả
lời:
- Từ nửa sau
những năm 70, Nhật Bản đã bắt đầu đưa ra những chính sách đối ngoại mới.
- Tăng cường
quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội với các nước Đông Nam Á
và ASEAN.
- 21/9/19673
thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Câu 6: Nêu những
nét cơ bản về tình hình kinh tế và chính trị của Nhật Bản trong....
Nêu
những nét cơ bản về tình hình kinh tế và chính trị của Nhật Bản trong những
thập kỉ 90 của thế kỉ XX?
Trả
lời:
Trong thập kỉ 90, nền kinh tế Nhật Bản hầu
như chìm đắm trong suy thoái kéo dài. Cuộc khủng hoảng tiền tệ -tài chính châu
Á trong những năm 1997-1998 lại giáng một đòn nặng nề vào kinh tế Nhật Bản. Từ
năm 1998, nền kinh tế Nhật Bản được phục hồi, sau đó tiếp tục phát triển. Nhật
Bản vẫn là một trong ba trung tâm kinh tế - tài chính của thế giới.
Về chính trị, năm 1993, Đảng Dân chủ Tự do
chấm dứt sự cầm quyền. Từ đó các đảng phái khác hoặc liên minh các đảng thay
nhau cầm quyền. Tình hình chính trị-xã hội có phần không ổn định…
II. HƯỚNG DẪN TRẢ
LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1: Những
yếu tố nào khiến Nhật Bản trở thành một trong ba trung tâm kinh tế....
Những
yếu tố nào khiến Nhật Bản trở thành một trong ba trung tâm kinh tế - tài
chính của thế giới vào nửa cuối thế kỉ XX?
Trả
lời:
- Con người
là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định hàng đầu.
- Vai trò
lãnh đạo, quản lý của nhà nước Nhật.
- Chế độ làm
việc suốt đời, chế độ lương theo thâm niên và chủ nghĩa nghiệp đoàn xí
nghiệp là “ba kho báu thiêng liêng” làm cho các công ty Nhật có sức mạnh
và tính cạnh tranh cao.
- Các công ty
Nhật năng động, có tầm nhìn xa, quản lý tốt và cạnh tranh cao
- Áp dụng
thành công những thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại để nâng cao năng suất,
chất lượng, hạ giá thành sản phẩm.
- Chi phí quốc
phòng thấp nên có điều kiện tập trung đầu tư vốn cho kinh tế.
- Tận dụng tốt
yếu tố bên ngoài để phát triển (viện trợ Mỹ, chiến tranh Triều Tiên, Việt
Nam…)
Câu 2: Khái quát
chính sách đối ngoại của Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới....
Khái
quát chính sách đối ngoại của Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới thứ hai
đến năm 2000?
Trả
lời:
- Giai đoạn
1945 – 1952: Chính sách đối ngoại của Nhật Bản là liên minh chặt chẽ với
Mĩ, nhật kí kết hợp hiệp ước hòa bình Xan Phranxico và kết thúc chế độ chiếm
đóng của đồng minh vào năm 1952.
- Giai đoạn
1952– 1973: Liên minh chặt chẽ với Mĩ và đến năm 1956 bình thường
hóa quan hệ với Liên Xô.
- Giai đoạn
1973 – 1991: Tăng cường quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội
với các nước Đông Nam Á và ASEAN.
- Giai đoạn 1991 – 2000: Từ nửa sau những năm 70, Nhật Bản đã bắt đầu đưa ra những chính sách đối ngoại mới. Đó là tăng cường quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội với các nước Đông Nam Á và ASEAN. Ngày 21/9/19673 thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.