CÔNG NGHỆ 10- BÀI 6 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO TRONG NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG NÔNG, LÂM NGHIỆP

I. Khái niệm về nuôi cấy mô tế bào

- Khái niệm: NCMTB thực vật là phương pháp tách rời TB, mô ra khỏi cơ thể thực vật rồi đem nuôi cấy trong môi trường thích hợp có thành phần dinh dưỡng gần giống như trong cơ thể sống để tế bào, mô có thể sống, phân chia, biệt hoá thành mô, cơ quan và có thể phát triển thành cây hoàn chỉnh

- Điều kiện:

+ Tế bào, mô đem nuôi cấy phải sống và có khả năng phân chia mạnh mẽ.

+ Môi trường nuôi cấy phải có đầy dủ chất dinh dưỡng và phải phù hợp với loại tế bào hay mô đem nuôi cấy

II. Cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào.

 1- Tính toàn năng của tế bào thực vật là cơ sở khoa học của phương pháp nuôi cấy mô tế bào.

- Biểu hiện: thông qua 2 quá trình

+ Quá trình phân hoá: Là quá trình chuyển hoá các tế bào phôi sinh thành các tế bào chuyên hoá đảm nhận các chức năng khác nhau.

+ Quá trình phản phân hoá: Là quá trình biến đổi các tế bào chuyên hoá có chức năng khác nhau thành tế bào phôi sinh

- Cơ chế: Do hệ gen của tế bào, cơ thể thực vật quy định.

2 – Kĩ thuật nuôi cấy mô tế bào.

Là kĩ thuật điều khiển sự phát sinh hình thái của tế bào thực vật một cách định hướng dựa vào sự phân hoá, phản phân hoá trên cơ sở tính toàn năng của tế bào thực vật khi được nuôi cấy trong môi trường nhân tạo vô trùng.

III. Quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào.

1 – Quy trình.

- Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy.

+ Mục đích: Nhằm có được mẫu nuôi cấy tốt (sạch bệnh, có khả năng phân chia mạnh mẽ....)

+ Cách tiến hành: Lấy các mẫu mô phân sinh ở các đỉnh sinh trưởng không bị nhiễm bệnh.

- Bước 2: Khử trùng.

+ Mục đích: Loại bỏ các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là nấm, vi khuẩn, virut.

+ Cách tiến hành: Tẩy rửa và khử trùng mẫu nuôi cấy bằng nước sạch và cồn 90⁰.

- Bước 3: Tạo chồi trong môi trường nhân tạo.

+ Mục đích: Kích thích mẫu nuôi cấy hình thành chồi.

+ Cách tiến hành: Nuôi mẫu trong môi trường dinh dưỡng nhân tạo, thường dùng môi trường MS

- Bước 4: Tạo rễ.

+ Mục đích: Kích thích chồi hình thành rễ để tạo cây hoàn chỉnh.

+ Cách tiến hành: Tách chồi và cấy chuyển chồi sang môi trường tạo rễ có bổ sung thêm các chất kích thích sinh trưởng như

 ỏ – NAA(ỏ – Napthyl acetic Acid), IBA( Indol Butiric Acid)

- Bước 5: Cấy cây vào môi trường thích ứng

+ Mục đích: Giúp cây thích nghi dần với điều kiện tự nhiên.

+ Cách tiến hành: Sau khi chồi đã ra rễ thì đem cấy vào môi trường thích ứng.

- Bước 6: Trồng cây trong vườn ươm.

+ Mục đích: Giúp cây thích nghi với môi trường sản  xuất.

+ Cách tiến hành: Cấy cây vào vườn ươm

2 – Ý nghĩa.

- Có thể nhân giống cây trồng ở quy mô công nghiệp.

- Có hệ số nhân giống cao.

- Cho ra các sản phẩm đồng nhất về mặt di truyền và sạch bệnh.